-
音乐的定义挺众说纷纭的，我讲一个有趣且小众的：
古希腊哲学家、音乐学家亚里士多塞诺斯 (Ἀριστόξενος ὁ Ταραντίνος, 约前360-前300) 对音乐所做的定义与论述~
下面转入正文：
亚氏的音乐相关大多散轶，非常可惜；而现在我们能看到的主要集中在他的存世著作《和谐的要素》 (Αρμονικά στοιχεία / Elementa harmonica) 中~
这部著作可以细分为三册，在第一册的详细开篇之后，亚氏在第二册的开头 (Book II: 33)，提出了“对音乐的认知”（ἡ τῆς μουσικῆς ξύνεσις）这个概念，并从“音乐”和“人”这两方面做了冗长论述。
首先，“音乐”方面，亚氏将其划分为以下七点：
1. 音乐类别 (genera)：
Ὧν ἐστὶν ὲν μὲν καὶ πρῶτον τὸ διορίσαι τὰ γένη καὶ πoιύήσαι φανερόν, τίνων πoτὲ μενόντωυ καὶ τίνων κινουμένων αἱ διαφοραὶ αὗται γίγνονται. (Book II: 35)2. 音程关系：
δεύτερον δὲ τὸ περὶ διαστημάτων εἰπεῖν, μηδεμίαν τῶν ὑπαρχουσῶν αὐτοῖς διααφoρῶν εἰς δύναμιν παραλιμ |πάνοντας. (Book II: 35)3. 乐音：
τρίτον ἂν τι μέρος εἴη τῆς ὅλης πραγματείας τὸ περὶ τῶν φθόγγων εἰπεῖν ὅσοι τʼ εἰσὶ καὶ τίνι γνωρίζονται καὶ πότε ρον τάσεις τινές εἰσιν (Book II: 36)4. 音阶：
Τέταρτον δʼ ἂν εἴη μέρος τὰ συστήματα θεωρῆσαι πόσα τʼ ἐστὶ καὶ ποῖʼ ἄττα καὶ πῶς ἔκ τε τῶν διαστημάτων καὶ φθόγγων συνεστηκίτα. (Book II: 36)5. 调性：
Πέμπτον δʼ ἐστὶ τῶν μερῶν τὸ περὶ τοὺς τόνους ἐφʼ ὧν τιθέμενα τὰ συ στήματα μελῳδεῖται. (Book II: 37)6. 调整变换 (modulation)：
Ἐπεὶ δὲ τῶν μελῳδουμένων ἐστὶ τὰ μὲν ἁπλᾶ τὰ δὲ μετάβολα, περὶ μεταβολῆς ἂν εἴη λεκτέον (Book II: 38)7. 旋律结构：
Τελευταῖον δὲ τῶν ⟨μερῶν ἐστι⟩ τὸ περὶ αὐτῆς τῆς μελοποιίας. (Book II: 38)既然音乐的表演必然存在与人（演奏者/听者）的交互，而逻辑上就不可避免地涉及到人的方面，而亚氏的下段确实遵循着这样的思路。由于这部分比较重要，我同时附上原文和大致译文：
Ὅγ δʼ ἑστὶ τὸ ξυνέναι τῶν μελῳδουμένων τῇ τε ἀκοῇ καὶ τῇ διανοίᾳ κατὰ πᾶσαν διαφορὰν τοῖς γιγνομέ| νοις παρακολουθεῖν δῆλον—ἐν γενέσει γὰρ δὴ τὸ μέλος, καθάπερ καὶ τὰ λοιπὰ μέρη τῆς μουσικῆς --- --- --- ἐκ δύο γὰρ τούτων ἡ τῆς μουσικῆς ξύνεσίς ἐστιν, αἰσθήσεως τε καὶ μνήμης· αἰσθάνε σθαι μὲν γὰρ δεῖ τὸ γιγνόμενον, μνημμονεύειν δὲ τὸ γεγονός. κατʼ ἄλλον δὲτρόπον οὐκ ἔστι τοῖς ἐν τῇ μουσικῇ παρακολουθεῖν. (Book II: 38-39)渣翻译如下：
显然，对旋律的理解，同时涉及到听觉与知觉两者，且利用其分辨连续声响中的任何差异——毕竟在各种音乐风格的旋律中，必然产生连续声响。而对音乐的理解取决于两个方面：“感知” (αἰσθήσεως) 与“记忆” (μνήμης)。我们需用“感知”捕捉音乐的“当下” (τὸ γιγνόμενον)，用“记忆”领悟音乐的“既往” (τὸ γεγονός)。除此以外，别无他法。从“人”的角度来看，亚氏所给出的论述是非常有趣、且值得细细品味的~
根据上面文段的论述，音乐是一种关于时间流逝的艺术形式 (Mathiesen, 1999, pp.323)，因此从时间的角度上，可以将音乐分为“现在的音乐”与“过去的音乐”两部分，而人的“听觉”与“知觉”这两种感官便可以与音乐的“现在”与“过去”相对应。因此正如原文所述，可以用“感知”捕捉音乐的“当下”、用“记忆”领悟音乐的“既往”。这也就是古希腊先贤在两千多年之前，凭借着当时落后的认知水平所给出的观点与结论。
而这一套古老的的理论，即使放到现在，听上去也非常的“现代”与前卫。因此在两千多年后的今天，涉及到时间流逝的事情与音乐间的关系照样紧密难分。这就是为什么我们会在莫扎特用过的钢琴上演奏《洪湖水浪打浪》(人民网, 1999)、给克林顿总统送萨克斯管 (搜狐, 2014)、与著名歌唱家帕瓦罗蒂合唱《我的太阳》 (中国青年网, 2014)，以及弹起我心爱的夏威夷吉他，请州长夫人演唱一曲《Aloha Oe》(网易, 2013) 了。
关于更多亚里士多塞诺斯的讲述，也推荐查阅本人的这个答案：古希腊人是如何发明四音列的？
我在写作这篇文章的时候也开了些脑洞，因为不是太严肃，所以以草稿的形式单独写了篇小笔记，敬请移步：当亚里士多塞诺斯套上佛家用语
参考文献：
Aristoxeni & Da Rios, R. (1954). Elementa harmonica. Officina Polygraphicae.
Mathiesen, T. J. (1999). Apollos lyre: Greek music and music theory in antiquity and the Middle Ages (Vol. 2). University of Nebraska Press.
人民网. (1999). 圆满结束欧洲三国之行.
搜狐. (2014). 送克林顿萨克斯管.
网易. (2013). 访美弹吉他.
中国青年网. (2014). 和帕瓦罗蒂合唱.
-
